Што можна сказаць пра аўтэнтычную мову «Пінскай шляхты»? Хто і як яе «апрацоўваў»?
Вопрос посетителя
Што можна сказаць пра аўтэнтычную мову «Пінскай шляхты»? Хто і як яе «апрацоўваў»?
Ответ эксперта
Сёння «Пінскую шляхту» мы звычайна ўспрымаем на літаратурнай беларускай мове. На самай справе, аўтэнтычны тэкст напісаны на рускай мове — прозвішчы дзеючых асоб, усе аўтарскія рэплікі і заўвагі — і заходнепалескім (пінскім) дыялекце (беларуска-ўкраінскай гаворцы, як называў гэты дыялект акадэмік Я. Карскі) — маналогі і дыялогі дзеючых асоб, радкі песень. Тым самым драматург адчувальна ўзмацніў рэалістычны пачатак твора. Прыгадаем, што жыццёвае праўдападабенства такім чынам выяўляецца і ў некаторых іншых творах В. Дуніна-Марцінкевіча. Так, на польскай мове, як было гэта і ў жыцці, гавораць паны, на беларускай — сяляне ў «оперы ў дзвюх дзеях» «Ідылія» і ў «фарсе-вадэвілі ў 1-м акце» «Залёты». Літаратурную норму мове твора прыдаў на пачатку ХХ стагоддзя («апрацаваў») Янка Купала. Дунін-Марцінкевіч меў выразныя філалагічныя здольнасці, свабодна валодаў беларускай, рускай і польскай мовамі. Ён, раз’язджаючы па Беларусі ў сувязі з выкананнем розных юрыдычных абавязкаў (гэтым, апрача сельскай гаспадаркі, зарабляў грошы на пражыццё), знаёміўся і з асобнымі дыялектамі жывой беларускай мовы.
