Паразважайце над агульнаславянскім і еўрапейскім значэннем дзейнасці Францыска Скарыны.
Вопрос посетителя
Паразважайце над агульнаславянскім і еўрапейскім значэннем дзейнасці Францыска Скарыны.
Ответ эксперта
Францыск Скарына — выдатны дзеяч беларускай культуры. Заснавальнік беларускага і ўсходнеславянскага кнігадрукавання, рознабаковая дзейнасць якога мела агульнаславянскай значэнне. Адукаваны, энергічны палачанін паклаў пачатак беларускаму і ўсходнеславянскаму кнігадрукаванню,
Скарына першым прапанаваў для айчыннай асветы адукацыйную праграму «сямі вольных мастацтваў», якая ўключала граматыку, рыторыку, дыялектыку, арыфметыку, геаметрыю, астраномію, музыку і адыграў значную ролю ў развіцці ўсходнеславянскай сістэмы адукацыі, збліжэнні айчыннай культуры з культурай Захаду.
Выданні Скарыны паслужылі ўмацаванню хрысціянскіх асноў жыцця беларускага народа, яны былі распаўсюджаны і на Украіне. Захаваўся асобнік кнігі Ісуса сына Сірахова з Кіева-Пячэрскага манастыра. Знаёмыя з Бібліяй Скарыны былі і ў Ноўгарадзе.
Славянская мова, на якую Скарына пераклаў Біблію на пачатку XVI ст. была жывой і зразумелай. Гэта быў хоць і не гутарковая, але літаратурная мова — агульная для ўсіх усходнеславянскіх народаў. Асветнік вельмі шмат зрабіў для збліжэння царкоўна-славянскай і жывой гутарковай мовы, іх узаемнага ўзбагачэння. Для выдання кніг Бібліі ім выкарыстоўвалася беларуская рэдакцыя царкоўна-славянскай мовы.
Блізкая да народнай мова Ф. Скарыны знайшла разуменне ў заходне-рускім грамадстве. Яго пераклад выклікаў за сабою шэраг варыянтаў, вядомых у спісах XVI і XVII стагоддзяў, у асобных частках Бібліі, у выглядзе свабодных перапісаў або пераробак друкаванага тэксту. Уся мясцовая, паўднёва-заходне-руская перакладчыцкая дзейнасць XVI стагоддзя, у галіне біблейскіх тэкстаў, стаіць у цеснай залежнасці або ідэйнай сувязі з працай вялікага беларускага асветніка Ф.Скарыны.
